'This country is a little fucked up,' zei de jongen die me zojuist had gevraagd wat ik van Bosnië Herzegovina vond. 'Schitterend,' had ik welgemeend gezegd. 'Mooie natuur met uitgestrekte bossen, kraak heldere rivieren vol vis en kilometers fietsen zonder een mens tegen te komen, prachtig!' Maar met deze opmerking zette hij mij wel in een keer met beide benen middenin een andere, rauwe realiteit. Want natuurlijk was het mij niet ontgaan dat het ene na het andere huis in puin ligt . Een enkele ruine zou nog normaal kunnen zijn, er gaat overal wel eens wat stuk, de tijd knaagt maar zoveel kort en klein geslagen onderkomens was wel erg bar. De sporen van de burgeroorlog van vijftien jaar geleden zijn alles behalveuitgewist, zelfs na zoveel jaren nog niet. De verjaagde eigenaar of de erfgenamen hiervanzouden het nog kunnen claimen en daarom blijft het maar staan. De herinnering blijft, als een dagelijks doorijlendenachmerrie. This country is bit fucked up, ja. Mensen kunnen nog steeds niet met elkaar door een deur. Er groeien dan tenminste nog bomen tussen de muren, als de mens het niet opruimt moet de natuur het maar terugnemen.
Banja Luka, Tuzla, Bihac, zo maar wat namen van steden die ik op mijn kaart zie. Ze klinken me nog zo bekend in de oren. Niet van de aardrijkskundelessen op school, nee een negatieve klank gaat er in schuil. Problemen met Bosniaks, Cetnics en Kroaten. Karadjic en Mladic hebben hier rondgelopen. Republika Srbska pronkt provocerend in het noordoosten met zijn rood blauw witte vlaggen: op mijn kaart is het niet terug te vinden maar het Blauw-geel van de federatie ontbreekt hardnekkig. Niet alleen Bosnie was het probleem, ook de Kroaten konden er wat van. In het oosten doet het en nauwelijks onder voor Bosnie. 'Cabriohuizen,' grapte een man. Ja je kunt er maar beter om lachen. Het zijn de Serviers die er hier uitgemept zijn. Etnische zuivering, en dat allemaal op een afstand van een paar dagen fietsen van Oostenrijk. Veel nieuwe huizen staan leeg, heel erg veel: alleen het karkas met een dak of met een beetje meer geluk is een deel van de binnenkant bewoond. Geld lijkt te ontbreken en mogelijk wil of kan nog steeds niet iedereen terugkeren naar zijn oorspronkelijke plek waar hij weggejaagd werd. Maar ik zie ze rijden, in auto's met Europese kentekens, Duitse, Nederlandse, Luxemburgse: de stemmen en de muziek die eruit vandaan klinken zijn van hier. In de vakantietijd keert men even terug. Wanneer ik een foto wil maken, mijn fiets tegen een verkeersbord plaats, valt mijn oog op een plastic afzetlintje, vastgeknoopt tussen dat zelfde bord en de brugleuning. Geel en met verbleekte zwarte letters erop: 'Mines' Help! Wild kamperen maar even achterwege laten, anders heb ik staks een cabrio tent. En wanneer ik weer op mijn fiets zit vraag ik het me af: ben ik een ramptoerist? Misschien wel, al had ik dat helemaal niet zo gepland. Hoe dan ook, bovenal geniet ik van het landschap, waarin naast de ellende, gelukkig vooral heel veel moois te zien is.Fucked up ben ik gelukkig nog niet.