In het Sultan Sofrasi-restaurant in Mardin, zit de kassier achter zijn desk. Met zijn lange warrige baard en zijn islamitische hoofddeksel straalt hij een aan fanatisme grenzende vastberadenheid uit. Naast hem een telefoon, een ouderwets zwart exemplaar met kiesschijf die daar tot mijn verbazing niet enkel voor de sier blijkt te staan maar het nog blijkt te doen ook. De klok aan de muur staat stil, eronder staan in gouden Arabische krullen, teksten uit de Koran. Wellicht zijn het mijn vooroordelen maar toch... Vrijwel gelijktijdig met de oproep voor het avondgebed verdwijnt hij de schemering in. Op weg naar de moskee om daar aan zijn islamitische plicht te voldoen? Het laat zich raden.

Mijn hotel bevindt zich pal tegenover het restaurant. Hotel is een wat overdreven benaming. De kamers zijn niet meer dan roze gesauste hokken met bedden erin. De televisie is met plakband gerepareerd en ook hier staat de klok aan aan de muur stil. Net als in het restaurant een klok met een tekst uit de Koran eronder. Het wachtwoord van de wifi is 'islam111'. Het geeft te denken.

Ondanks dat Mardin lang niet volledig uit Koerden bestaat maar ook uit Arabieren christenen en Turken, staat de stad wel bekend als een bolwerk van de PKK, het Koerdisch verzet tegen het rigide opererende Turkse regime. Atatürk had tijdens zijn revolutie in de jaren twintig van de vorige eeuw, een Turkije voor ogen dat eenheid uitstraalt. Iedereen diende Turks te spreken, Turk, Koerd of wat dan ook. Tot op de dag van vandaag zijn zijn ideeën voor veel Turken heilig. Maar een bevolkingsgroep zijn eeuwenoude taal en tradities afnemen is vragen om moeilijkheden.

Mardin is langs een berg gebouwd en bovenop staat een oud kasteel. Het toerisme is na de wapenstilstand tussen regering en PKK, langzaam in opkomst. Mardin met zijn eeuwenoude gebouwen en architectuur heeft heel veel te bieden. Bezoeken van het kasteel is nog steeds niet mogelijk. Vanwege restauratiewerkzaamheden, volgens de toeristeninformatie. Het prikkeldraad en de waarschuwingen rondom laten zien dat dit toch net iets anders ligt. Het is nog steeds een militaire post die volop in gebruik is. Een post vanwaar men alles en iedereen in de gaten kan houden. De uitdagend wapperende kolossale Turkse vlag een een portret van Atatürk in Neon onderstrepen eens te meer dat dit hier Turkije is en niets anders. De hotelman, een vriendelijke Koerd, verklaart vastberaden: “over een paar jaar is dit Koerdistan, nog even geduld”. De meeste kinderen leren nog steeds enkel Turks op school. Koerdisch leren is sinds enkele jaren wel toegestaan maar alleen toegankelijk voor mensen die de dure privéscholen kunnen betalen.
Tegelijkertijd vraag ik mij af of het niet beter is je leven enkel te laten bepalen door de cultuur van je ouders, grootouders en alles daarvoor. Waarom niet vrij en blij het leven in stappen met maling aan alles en iedereen? Wat maakt het uit welke taal je spreekt en welke religie je aanhangt, als überhaupt al voor een religie wíl kiezen?

Ik poch er graag mee dat reizen je blik verruimd en dat mensen in andere culturen ontmoeten zo waardevol is. Mijn eigen land is mijn huis samen met mijn beperkte erfje rondom. Daarbuiten begint de wereld. Toch vraag ik mij zo nu en dan af of ik zelf ook niet vastgeroest ben in mijn ideeën en gewoonten. Jaar na jaar ga ik op de fiets. Dat stalen kreng waar je aan het eind van de dag doodmoe vanaf stapt na ongemerkt van alles en nog wat voorbij te zijn gereden wat best wel eens interessant en waardevol geweest had kunnen zijn. Mesapotamië ligt aan mijn voeten, het gebied tussen de Eufraat en de Tigris, met een eeuwenoude historie waarvan feiten bekend zijn die dateren tot ver voor het begin van onze jaartelling. Tot op de dag van vandaag beheerst het ons leven. De 360 graden verdeling van een cirkel en de zestig minuten indeling van onze klok komen er bijvoorbeeld vandaan. Maar wat weet ik er verder vanaf? Het landschap glijdt straks weer aan mij voorbij, ik zwaai de mensen vriendelijk goedendag en dat was het dan wel weer? Ach, niets menselijks is mij vreemd en mijn capaciteiten zijn beperkt. Ik had ooit een chef die heel terecht zij: “We kunnen niet allemaal Johan Cruijff zijn,” laat staan Jezus Christus, Dalai Lama of Mahatma Ghandi.

Al met al besluit ik daarom toch nog maar even door te gaan. Mijn klok laat ik lopen totdat het niet meer gaat en de kiesschijven van dat stalen kreng stuur ik naar gebieden die ik nog nog niet ken. Alles beter dan vanachter een desk met een warrige baard je vast te klampen aan een bakelieten apparaat en Koranteksten onder een stilstaande klok.