"Tonight's the world has gone mad”, it is the title of a book by the much too young died Karel Glastra van Loon. In it he wrote: "Actually, you see nothing special when someone is hit by a bullet. For example, you see this. A man on a bicycle. He rides very quietly, in a nice straight line. Next to him passes an open army truck. The truck is filled with several dozens of soldiers. Young boys, still children. They wear helmets and machine guns. Some are having a gun in their hand. With that gun they shoot occasionally in the air. Or on a casual passer. The gun sounds. The cyclist starts swinging. He brings a hand to his head. Then he tumbles to the asphalt, a heap of human flesh in summer clothes, between steely chrome, black tubes and a revolving wheel. "

It is that image that I'm having in my mind several times now since I cycle through the north of Iraq, or better said through Kurdistan. The Kurds have been for centuries the greatest nation in the world without an own country. They live in large parts of Turkey, Iran, Syria and Iraq. The three northern provinces of Iraq where the Kurds live, got autonomy after the invasion of the Americans. Finaly recognition at after years of oppression.

And I think back to 25 years ago, when a friend asked me to go cycling to Switzerland. Switzerland? That's very far away, an major undertaking. That's how I thought about it then. Along the way you have to speak German. Do I can? I succeeded and and it was a first step to start to explore more. I learned that wherever you go, everywhere very normal people are living. Just like you and me, but each with its own language, traditions and habbits. Even in countries that are still being defined by some people as monkey countries, I found out that it is that way. You push your self towards new limits and learn to know the world. Almost everywhere you're welcome.

The last obstacle that is keeping me from visiting a country is war. To move yourself in between is asking for trouble. Though? Is that true? What is war anyway? How does it feel when you're in the middle? Is there anything to be noticed of that, now I cycle through Kurdistan Iraq? Or is it as Karel Glastra van Loon describes just suddenly there?

The Kurds in northern Iraq are very happy with their acquired autonomy. Proudly they speak of Kurdistan. Iraq has become a sideshow, a mess that's no longer to be taken seriously, where Arabs fighting with each other till the very end. Kurdish flags waving everywhere, along with those of various political parties: decorated trees, buildings and lampposts with flags in yellow, green and blue. The region has a good government and a living democracy. Everywhere you go you can taste the enthusiasm and a lust for live. People return are after years of exile to their homeland and are helping to rebuild the country. With unprecedented success. The traffic jam of thousands of trucks at the border with Turkey speaks as thousand words. And that without an own banking system. Anywhere you go you pay with the weak Iraqi Dinars. Okay, there are petrol dollars behind it, but ATMs are nowhere to be found.

The most thats speaks to my imagination is my encounter with a man. Six years he lived in the Netherlands and Belgium. Two from that in Ter Apel in the centre for asylum seekers. I met him in his shop. As he calculate the shoppings of his customers, he says, "You have a saying in the Netherlands do you? East west, home is best! Ha, that's it for me! It is hard work and at the end of the day I'm tired, but that's okay. Come with me, I have to help my brother". Behind the shop there's a room under construction. On a small scaffold works his brother. He's plastering the walls with cement. "I help him in between here, otherwise he must climb the scaffold up and down all the time." With a shovel the shopkeeper fills the tub on the dock again and than he runs straight back to his shop to help the next clients. When I step back on my bike, he runs with me outside, leaves his shop again for what it is and climbs on a tractor. “Job number three?" I ask him. But in the engine noise my words disappear, he's not hearing me anymore. With a big grin he waves me goodbye.

In such a country war seems very far away. And yet I ask myself every time again: maybe I do mis interpret the situation? Might I later be the man on that bicycle? Can there be a moment that an army truck passes by and will I lie afterwards on the road next to a rotating front wheel? As the crow flies, I cycle less than fifteen kilometers from Mosul and also on the Kirkuk road going in the direction of Sulaymaniyah.

And then suddenly an army truck with soldiers stops, as suddenly out of nowhere, the first military vehicle that I encounter, when the border with Iran is already getting pretty close. Rough men jump off in dark green uniforms, armed with machine guns. "Passport" shouts a thick Saddam lookalike with big black mustache. The men are members of the independent Kurdish army, their emblems made that clear. Once they have understood that there is little to fear from me, they want me to join them for a photograph. A crazy fool on a bike is welcome here. When they are leaving, they wave me goodbye enthusiastically. It is an incident that I could easily make bigger than it is. I could tell at home with bravado: Look what is happening here on the streets! In reality, it's nothing compared to what I went through the rest of the time. In the Netherlands also ride military trucks.

Before I left home, I read in the newspaper about a deadly shooting incident in the north of Amsterdam, the place where I grew up. I have not noticed anything, and also my mother didn't, while she still lives there. And so it's here too. Although the scale at which incidents takes place, is different off course. At the other hand, the population over here knows very well what war is. Saddam, poison gas, bombing, all of them has experienced it in the firsthand. And in everything you feel that this is the very, very last thing wich anyone still wants. The problems are in Iraq. Kurdistan is a country that wants to live!

--------

'Vannacht is de wereld gek geworden', het is de titel van van een boek van de veel te jong overleden Karel Glastra van Loon. Hierin schreef hij: 'Eigenlijk zie je niets bijzonders als iemand door een kogel wordt getroffen. Je ziet bijvoorbeeld dit. Een man op een fiets. Hij rijdt heel rustig, heel bedaard, in een mooie rechte lijn. Langs hem raast een legertruck met een open laadbak. De open laadbak is gevuld met enkele tientallen soldaten. Jonge jongens, kinderen nog. Ze dragen helmen en machinegeweren. Enkele hebben een pistool in de hand. Met dat pistool schieten ze af en toe in de lucht. Of op een toevallige voorbijganger. Het schot klinkt. De fietser begint te slingeren. Hij brengt een hand naar zijn hoofd. Dan tuimelt hij tegen het asfalt, een hoopje mensenvlees in zomerkleren, tussen blikkerend chroom, zwarte stangen en een ronddraaiend voorwiel.'

Het is dat beeld dat mij meermalen voor ogen staat nu ik door het noorden van Irak fiets, of beter gezegd: Koerdistan. De Koerden zijn al eeuwen lang het grootste volk ter wereld zonder eigen land. Ze wonen in grote delen van Turkije, Iran, Syrië en Irak. De drie noordelijke provincies van Irak waar voornamelijk Koerden wonen hebben na de inval van de Amerikanen zelfbestuur gekregen. Eindelijk erkenning na jaren van onderdrukking.

En ik denk terug aan 25 jaar geleden toen een vriend mij vroeg mee naar Zwitserland te gaan fietsen. Zwitserland? Dat is toch wel erg ver weg, een hele onderneming. Vond ik toen. Onderweg moet je Duits praten. Kan ik ik dat wel? Het lukte en het bleek een eerste aanzet tot het verkennen van meer. Ik kwam erachter dat waar je ook gaat, overal heel normale mensen blijken te wonen. Net als jij en ik maar ieder met zijn eigen taal, tradities en gewoonten. Zelfs in landen die nu nog steeds door sommigen als apenlanden worden omschreven, bleek dat zo te zijn. Je verlegt je grenzen en maakt kennis met de wereld. Vrijwel overal blijk je welkom te zijn.

Het laatste obstakel dat mij weerhoud om een land te bezoeken is oorlog. Je daartussen beven is vragen om moeilijkheden. Hoewel? Is dat wel zo? Wat is oorlog eigenlijk? Hoe voelt het als je er middenin zit? Zou nu ik door Koerdistan Irak fiets, er iets van te merken zijn? Of kan het zoals Karel Glastra van Loon beschrijft opeens zomaar aanwezig zijn?

De Koerden in Noord Irak zijn waanzinnig bij met hun verkregen zelfbestuur. Trots spreekt men van Koerdistan. Irak is bijzaak geworden, een niet meer serieus te nemen puinhoop waar Arabieren elkaar naar het leven staan. Overal wapperen Koerdische vlaggen, naast die van diverse politieke partijen: gepavoiseerde bomen, gebouwen en lantarenpalen met vlaggetjes in geel, groen en blauw. Men heeft een goede regering en de democratie leeft. Aan alles proef je het enthousiasme en de levenslust. Mensen zijn na jaren van ballingschap teruggekeerd naar hun geboortegrond en helpen mee om het land weer op te bouwen. Met ongekend succes. De file van duizenden vrachtwagens aan de grens met Turkije spreekt boekdelen. En dat zonder er een eigen bancair systeem op na te houden, overal betaal je met slappe Iraakse Dinars. Oké, er zitten oliedollars achter maar pinautomaten zijn nergens te bekennen.

Het meest tot de verbeelding sprekend is nog mijn ontmoeting met een man. Zes jaar verbleef hij in Nederland en België waarvan twee jaar in Ter Apel in het AZC. Ik ontmoet hem in zijn winkel. Terwijl hij de boodschappen van zijn klanten afrekent zegt hij: “Jullie hebben in Nederland een spreekwoord hè? Oost west, thuis best! Ha, zo is het voor mij! Het is hard werken en 's avonds ben ik moe maar dat is niet erg. Kom even mee, ik moet ook mijn broer helpen...” Achter de winkel tref ik een ruimte in aanbouw. Op een kleine steiger staat zijn broer. Hij stuukt de muren met cement. “Ik help hem tussendoor even, anders moet hij steeds de steiger op en af.” Met een schep schept de winkelman de bak op de steiger weer vol en rent direct weer terug naar zijn winkel om de volgende klanten te helpen. Wanneer ik weer op mijn fiets stap, loopt hij met mee naar buiten, laat zijn winkel opnieuw voor wat het het is en klimt op een tractor. ?Baan nummer drie?” vraag ik hem nog. Maar het motorgeraas overstemt mijn woorden, hij hoort me niet meer. Met een grote grijns zwaait hij mij tot ziens.

In zo'n land lijkt oorlog heel erg ver weg. En toch vraag ik mij telkens weer af: Maak ik er misschien een verkeerde voorstelling van? Ben ik misschien straks die man op die fiets? Kan er zo dadelijk zomaar een legertruck langs komen rijden en lig ik dan op de grond naast een ronddraaiend voorwiel? Hemelsbreed fiets ik op nog geen vijfentwintig kilometer van Mosul vandaan en later ook richting Sulaymaniyah over de weg die vanuit Kirkuk komt.

En dan stopt er een legertruck met soldaten, zomaar opeens vanuit het niets, het allereerste militaire voertuig dat ik tegenkom, op het moment dat de grens met Iran al aardig in de buurt begint te komen. Ruwe mannen springen er af, in donkergroene uniformen, bewapend met machinegeweren. "Paspoort!" brult een dikke Saddam lookalike met grote zwarte snor. De mannen zijn aan hun emblemen te zien van het onafhankelijke Koerdische leger. Nadat ze begrepen hebben dat er van mij weinig te vrezen valt willen ze met me op de foto. Een gek op een fiets is hier welkom. Bij het afscheid zwaaien ze mij enthousiast tot ziens. Het is een incident dat ik onder een vergrootglas zou kunnen leggen en waarover ik met bravoure thuis zou kunnen vertellen: Kijk eens wat daar allemaal gebeurt op straat! In werkelijkheid valt het voor mij in het niets in vergelijking wat ik de rest van de tijd meemaakte. In Nederland rijden ook militairen in trucks.

Voordat ik van huis vertrok las ik in de krant over een dodelijke schietpartij in Amsterdam Noord, de plaats waar ik opgroeide. Ik heb er niets van gemerkt en ook mijn moeder die er nog steeds woont niet. En zo is het hier ook. Al is de schaal waarop een en ander gebeurt natuurlijk wel even anders. Daar staat dan weer tegenover dat de bevolking hier wel heel erg goed weet wat oorlog is. Saddam, gifgas, bombardementen, men heeft het allemaal aan den lijve ondervonden. En aan alles voel je dat dit het aller, allerlaatste is waar men nu nog behoefte aan heeft. De problemen zijn in Irak. Koerdistan is een land dat wil leven!